Vahib-i Ümmi Türbesi

Hakkında

Elmalı’da doğmuş olan Abdulvehhab Ümmi’nin doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. 1595’te memleketinde vefat etmiş olup Pınarbaşı mevkiindeki türbesi halen bir ziyaretgahtır. Evliya Çelebi, Seyahatname’sinin “Ziyaretgah-ı Elmalı Şehri” başlıklı bölümünde, Vahib Ümmi’den şöyle bahseder. “Pınarbaşı’nda Abdülvehhab Efendi’nin bir mesiregah asitanesi var kim ehibba ve erbab-ı zürefanın aramgah ve namazgahıdır. Anda bir kubbe-i ali içinde medfundurlar (K.s.).”

Zamanında eğitim ve irşad faaliyetlerini sürdürdüğü hankahın yanına yapılmış olan ahşap türbede kendisiyle birlikte eşinin ve iki çocuğunun mezarları bulunmaktadır. Abdulvehhab Ummi’nin önemli özelliği, Osmanlı asırlarında en yaygın tarikatlardan biri olan Halvetiyye’nin Orta kol olarak adlandırılan Ahmediyye kolunun Mısriyye şubesinin ilk temsilcisi olmasıdır. Abdulvehhab Ummi’nin erkanını devam ettiren halifesi Eroğlu Nuri olmakla birlikte Şeyh Armağan ve Şeyh Ömer Mazhari de onun halifelerindendir. Şeyh Ömer Mazhari hakkındaki bilgiler, Abdulvehhab Ummi’den seyr u suluk görüp hilafet aldıktan sonra Denizli’ye gelip burada vefat ettiği yönündedir. Oğlu Zuhuri’yi kendisi yetiştirmiş olup daha sonra hilafete getirilmiştir. Zuhuri, Denizli’de yaşamakla birlikte zaman zaman merkez dergah olan Elmalı’ya da gidip gelmiştir. Her ikisinin de şiirleri bulunmaktadır. Abdulvehhab Ümmi’den sonra posta geçen Eroğlu, Malati mahlasıyla şiir yazan Hak aşığı sufinin yanında kendisinden sonra hilafete geçen Ümmi Sinan’ı da yetiştirmiştir.