Mevlevihane Müzesi

Hakkında

Kaleiçi’nde, Yivli Minare Camii’nin yer aldığı alandaki eserler topluluğu arasında bulunan yapı, Selçuklu Sultanı Alaeddin Keykubad tarafından 1255 yılında yaptırılmış ve Osmanlılar zamanında, 16. yüzyıldan itibaren Mevlevihane olarak kullanılmaya başlanmıştır. Antalya Mevlevihanesi’nin, Anadolu’da kurulan ilk 4 Mevlevihane arasında yer aldığı düşünülmektedir.

Mevlevihane Hamamı ile Nigar Hatun ve Zincirkıran Mehmet Bey Türbeleri’nden oluşan bir yapı kompleksi içerisinde konumlanan Mevlevihane, geçirdiği restorasyon çalışmalarının ardından 2018 yılında, kültürel ve sanatsal faaliyetlerin başlatıldığı bir müzeye dönüştürülmüştür.

Günümüzde, Mevlevihane Müzesi’nde, Mevleviliğe ait canlandırmaların yapıldığı ve detaylı bilgilerin öğrenildiği panolar ile birlikte, dervişler tarafından kullanılan eşyalar sergilenmektedir. Aynı zamanda müzede Mesnevi ve Divan okumaları, sema ayinleri, tasavvuf müziği dinletileri yapılmakta ve seminerler düzenlenmektedir.

Kubbe ve tavan sistemi kullanılarak inşa edilen, enine dikdörtgen planlı ve iki katlı olan Mevlevihane’nin iç kısmında, basamaklı yükseltiler bulunur. Yapının, güney cephesindeki kapısından girildiğinde, ana mekanı örten kubbenin orta kısmında, altıgen planlı aydınlık feneri, sağladığı ışık sayesinde, içeriye ferahlık vermektedir. Yapının, kuzeyinde iki, kuzeydoğusunda bir, batısında üç adet beşik tonoz örtülü oda yer almaktadır. Doğu tarafında, dikdörtgen planlı, sivri beşik tonozlarla örtülü eyvan, orta kısımdaki kubbeli avluya açılmaktadır. Eyvanın güney cephesinde bir mihrap mevcuttur. Bu alandaki üç vitrinde, Mevlevi kıyafetleri ve Mevlevilik ile ilgili eserler sergilenmektedir. Eyvanın kuzeyinde, eyvana ve kubbeli ana mekana birer kapı ile bağlanan, batı duvarında bir ocak nişinin yer aldığı alanda, Matbah-ı Şerif canlandırması görülmektedir.

Kuzeyde, birer kapıyla kubbeli ana mekanla bağlanan iki odadan, doğudakinde Şeyh Odası canlandırması, batıdakinde Mevlevihane ile ilgili interaktif tanıtım yapılmaktadır. Yine Sema Alanı’na açılan batı tarafında bulunan iki odada yer alan bilgi panoları ile Mevleviliğin ve Hz. Mevlânâ’nın hayatı ve eserlerine ait tanıtımlar gerçekleştirilmektedir. Ayrıca bu alandaki üç vitrinde, şamdanlar, mum makasları, alemler, buhurdanlar, sergilenmektedir.

Kompleksteki diğer yapılar arasındaki Mevlevihane Hamamı, Yivli Minare Hamamı, Yivli Minare Külliyesi Hamamı gibi isimlerle anılan hamam yapısı, dikdörtgen bir plana sahiptir. Ne zaman inşa edildiği kesin olarak bilinmeyen hamamın, tasarım ve boyutları, özel kullanım amaçlı yapıldığını yansıtmaktadır. 16. yüzyılın başlarından itibaren, Mevlevihane Hamamı olarak kullanılmaya başlanmıştır.

II. Yıldırım Bayezid’in oğlu Şehzade Korkut’un ve Fatma Sultan’ın anneleri Nigar Hatun adına yapılan türbe, aralarında devşirme mermer parçalarının kullanıldığı, kesme ve moloz taşlarla, tuğla kullanılarak inşa edilmiştir. Selçuklu tarzını andıran yapının inşa tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, 15. yüzyıla ait olduğu düşünülmektedir.

Zincirkıran Mehmet Bey Türbesi ise, kenti liman zincirlerini kırarak almayı başardığı için kendisine ‘Zincirkıran’ lakabı verilen Mehmet Bey tarafından 1377 yılında inşa ettirilmiştir. Türbede, Mehmet Bey’in yanı sıra oğlu Ali ve Antalya Mevlevihanesi’nin Şeyhi Mustafa Dede Efendi’nin mezarları bulunmaktadır.