Çınarlı Cami – Agia iogi Klisesi

Hakkında

Çınarlı Cami, Ayvalıklı Papaz İkonomos’un 1793’teki ölümünden kısa bir süre sonra tamamlanmış ve Ayvalıklı ustalarca inşa edilmiştir. Yapı 1923 yılında camiye çevrilmiştir. Bahçesinde bulunan çınar ağacından dolayı Çınarlı Cami adı verilmiştir.

Plan Özellikleri:
Yapı doğu-batı yönünde uzanan dikdörtgen, zemin katı bazilikal, üst örtü bakımından kapalı yunan haç planlıdır. Doğusunda içten yuvarlak dıştan üç cepheli üç apsisi bulunmaktadır. İki yanında pastaforyum odaları yer alır. Batısında kuzey ve güneye çıkıntı yapan narteksi vardır. Bu çıkıntılı mekanlar galeri katına çıkışı sağlayan merdivenlerdir ve narteks kuzey- güney yönlü beşik tonozla örtülüdür. Naos ve bema bir ikonastasis ile ayrılmıştır. Diokonikon’a güneyden bir giriş açıklığı açılmıştır. Doğu-batı, kuzey-güney haç kolları beşik tonozla örtülüdür. Diğer birimler ise çapraz tonozla örtülüdür. Naos’a giriş batıdan üç giriş açıklığı ile kuzey-güneyden birer giriş açıklığı ile sağlanmaktadır.

Süsleme Özellikleri:
Yapıyı ‘’U’’ şeklinde dolaşan galeri katını taşıyıcıları korint başlıklıdır. Tonozların içerisinde bitkisel alçı süslemeler yer alır. Bema ve naosu ayıran ikonastasis yapıda süslemenin en yoğun bulunduğu yerdir. İkonastasis’in biri ortada ikisi yanda olmak üzere üç giriş açıklığı vardır. Bu giriş açıklıkları gömme yivli sütunlarla ayrılmıştır. İkonastasis’in üst kesiminde tam ortada dışa yarım yuvarlak şekilde taşan kürsü yer alır. Bunun altında ana girişin kemeri barok etkili bitkisel süslemeler ile bezenmiştir. Yapı camiye çevrildikten sonra madalyonlar içinde yer alan tasvirler sıvanmıştır. Bu madalyonların çevresinde akant yaprakları, bitkisel kıvrım dalları ve üzüm salkımı motifi görülmektedir. Ana girişin kemerinin üzerinde iki yanda birer kuğu figürü yer almaktadır.
Yapı camiye çevrildikten sonra apsisteki süslemeler sıvanarak kapatıldığı için burası sadedir. Kubbe ve beşik tonozların içinde bitkisel alçı süslemeler görülmektedir. Yapıdaki taşıyıcı payeler korint başlıklıdır ve bu başlıklardaki akant yaprakları dışa doğru kıvrılmış şeklindedir.

Mihrap:
Yapıya camiye çevrildikten sonra eklenen mihrap son dönem Osmanlı mimarisi örnek alınarak süslenmiştir. Yuvarlak kemerli bir niş içerisinde yer alan mihrabın iki yanındaki gömme sütunlar korint başlıklıdır. Mihrap nişi üzerinde dikdörtgen pano içerisinde ayet kitabesi yer alır. Mihrap alçıdan bitkisel grift süslemeler ile taçlandırılmıştır. Mihrap nişi içerisine barok dönem resim sanatında da yoğun olarak kullanılan perde motifi yapılmıştır.

Minber:
Mihrabın sağında yer alır. Yapının ambon’u günümüzde minber olarak kullanılmaktadır. Tek bir ahşap sütunun taşıdığı balkon benzeri kürsüye merdiven ile çıkılır. Oyma tekniğiyle yapılmış bitkisel süslemeler görülmektedir.